“525-ci qəzet ”.-2009.-23 yanvar.-№13.-S.1,3

Ermənistan Qarabağa dair baza prinsiplərinə heç bir əlavə edilmədiyini bildirir

ERMƏNİSTAN XİN-IN İDDİASINA GÖRƏ, DAĞLIQ QARABAĞIN ÖZ MÜQƏDDƏRATINI TƏYİN ETMƏSİ ƏVVƏLKİTƏK DANIŞIQLARIN ƏSAS PRİNSİPLƏRİNDƏNDİR

Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin yeni görüşü ərəfəsində rəsmi Yerevan Qarabağ nizamlanmasında konstruktiv mövqe tutduğuna işarə vuran növbəti təbliğat bəyanatı ilə çıxış edib. "Ermənistan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə bağlı danışıqlar prosesi qarşısında maneələri aradan qaldırmağa çalışır", - deyə Ermənistan XİN-in 2008-ci ilin yekunlarına dair dünən açıqlanan hesabatında bildirilir.

Hesabatda ötən il Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması istiqamətində aparılan danışıqlar prosesinin xronologiyası, prezidentlər arasında keçirilən görüşlər, imzalanan sənədlər, beynəlxalq səviyyədə aparılan müzakirələr barədə məlumatlar öz əksini tapıb. Bu sırada 2008-ci il noyabrın 2-də Moskvada Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya prezidentləri tərəfindən Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə sahmanlanmasına dair birgə bəyannamənin imzalanması xüsusi qeyd olunur.

Hesabatda vurğulanır ki, Ermənistanın ötən ilin fevralındakı prezident seçkilərindən sonra formalaşmış yeni hakimiyyəti münaqişənin həllinə dair özündən əvvəlki hakimiyyətin apardığı siyasəti davam etdirir. Ermənistan XİN nəzərə çatdırır ki, bu siyasətin əsasını münaqişənin ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində, danışıqlar yolu ilə həlli və Dağlıq Qarabağın danışıqlar prosesində tərəf kimi iştirakın təmin olunmasına yönəlik səylər təşkil edir. Ermənistan XİN bu xüsusda vasitəçilərin 2007-ci ilin noyabrında Madriddə tərəflərə təqdim etdikləri baza prinsiplərinə dair təkliflərin əsas götürüldüyünü qeyd edir.

Xatırladaq ki, "Madrid prinsipləri" adlanan tövsiyə sənədi 2004-cü ildə Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında Praqada başlanan və "Praqa prosesi" adlanan çoxraundluq görüşlərin ilkin yekunu kimi ortaya çıxıb. Bununla belə, həmin tövsiyə sənədində münaqişənin nizamlanmasına dair başlıca sual - Azərbaycan tərəfin üzərində israrla dayandığı ərazi bütövlüyü ilə erməni tərəfin əsas götürdüyü Dağlıq Qarabağ əhalisinin öz müqəddəratını təyin etməsinin necə uzlaşdırılacağı açıq qalmaqdadır. Çünki bu məqam Qarabağ münaqişəsinin əsas düyün nöqtəsidir və tərəflərin hər biri nizamlamaya dair mövqeyini də məhz özünün prioritet prinsip üzərində qurur.

Yeri gəlmişkən, ötən həftə (13 yanvar) Azərbaycan XİN də 2008-ci ilin yekunlarına dair hesabatında bu məqamı önə çəkib. Hesabatda vurğulanır ki, rəsmi Bakı 2008-ci ildə Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın suverenliyi, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin toxunulmazlığına hörmət prinsipləri əsasında həll edilməsi istiqamətində ardıcıl fəaliyyətini davam etdirib. Hesabatda həmçinin xatırladılır ki, Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həlli ötən ilin martında BMT Baş Assambleyasının 62-ci sessiyasında Azərbaycanın təşəbbüsü ilə qəbul edilən qətnamədə əksini tapıb.

Onu da qeyd edək ki, Azərbaycan XİN-in 2008-ci ilin yekunlarına dair hesabatında da Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya dövlət başçılarının imzaladığı "Moskva Bəyannaməsi" Qarabağ nizamlanması xronikasının mühüm hadisəsi kimi xatırlanır. Hərçənd son günlər Rusiyanın Ermənistanı silahlandırmasına dair xəbərlərin ortaya çıxması Moskvanın Qarabağ münaqişəsinin həllində neytral vasitəçi olmaq iddialarına, o cümlədən "Moskva Bəyannaməsi" nə ciddi kölgə salıb.

Düzdür, . Rusiya tərəfi inadla bu xəbərlərin dezinformasiya olduğunu və Ermənistana hər hansı silah-sursat vermədiyini bildirir: Lakin Moskvanın bu yöndə ortaya tutarlı təkzibedici arqument qoymaması silah satışının həqiqətdə baş verdiyini düşünməyə əsas verir.

Xatırladaq ki, Azərbaycan XİN Rusiyanın 2008-ci ildə Ermənistan ərazisindəki Gümrü hərbi bazasından bu ölkəyə 800 milyon dollarlıq silah-sursat və hərbi texnika verməsi barədə kütləvi informasiya vasitələrində (sözü gedən arsenalın siyahısı "media-forum.az" saytında yerləşdirilib) yayılan xəbərlərlə bağlı Moskvaya rəsmi nota vermişdi. Srağagün notaya cavab verən Rusiya XİN isə qeyd olunan xəbərlərin guya əsassız olduğunu bəyan edib. Rusiya XİN-ə görə bu barədə Azərbaycan mediasında yer alan xəbərlər "dezinformasiyadır, açıq antirusiya xarakteri daşıyır və Rusiya-Azərbaycan dostluq münasibətlərinin pozitiv inkişafına xidmət etmir". Azərbaycan XİN Rusiya tərəfin cavab notasına bu sabah (24 yanvar) rəsmi şərh verəcəyini bildirib.

Beləliklə, Rusiya-Ermənistan hərbi işbirliyinə dair son xəbərlər fonunda Rusiyanın da həmvasitəçiliyi ilə Qarabağ nizamlanmasına dair növbəti yüksək səviyyəli danışıqlar gözlənilir. Xəbər verildiyi kimi, Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin yeni görüşü yanvarın 28-də İsveçrənin Davos şəhərində Dünya İqtisadi Forumu çərçivəsində gerçəkləşməlidir. Bu barədə razılıq ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin regiona son səfərləri (19-20 yanvar) gedişində əldə olunub. Bundan bir gün öncə, yanvarın 27-də isə İsveçrənin Sürix şəhərində Azərbaycan və Ermənistan XİN başçılarının Minsk qrupunun həmsədrlərinin iştirakı ilə görüşü olacaq.

Rəsmi Bakı qarşıdakı görüşdən müəyyən müsbət nəticə gözlədiyini nəzərə çatdırıb. XİN başçısı Elmar Məmmədyarov deyib ki, İsveçrədəki görüşdən sonra Azərbaycan vasitəçilərin keçən ilin dekabrında Helsinkidə (ATƏT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının illik toplantısında) münaqişənin nizamlanmasının təməl prinsiplərinə dair tərəflərə təqdim etdikləri dəqiqləşdirici təkliflərlə bağlı mövqeyini bildirəcək. Bununla yanaşı, nazir Qarabağ nizamlanmasına dair Azərbaycanın prinsipial mövqeyinin dəyişmədiyini və ərazi bütövlüyü məsələsində hər hansı güzəştin olmayacağını bir daha nəzərə çatdırıb: "Kompromis lazımdısa, biz hazırıq. Amma birmənalı bildiririk ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü müzakirə predmeti ola bilməz".

Maraqlıdır ki, Ermənistan xarici işlər naziri Edvard Nalbandyan, Azərbaycanlı həmkarından fərqli olaraq, həmsədrlərin Qarabağ nizamlanmasının baza prinsiplərinə dair hər hansı dəqiqləşdirici və sair təklif vermədiyini bildirir. Onun sözlərinə görə, erməni tərəf sülh danışıqlarını Madrid prinsipləri, eləcə də 2008-ci ildə Qarabağ nizamlanmasına dair Moskva və Helsinkidəki görüşlərdə səslənən bəyanatlara uyğun olaraq davam etdirməyə hazırdır: "Qarabağ nizamlanmasına dair mövcud baza prinsiplərinə isə heç bir əlavə edilməyib və bizə bu barədə heç bir təklif verilməyib".

Ermənistan XİN rəhbərinin sözlərinə görə, rəsmi Yerevan əvvəlkitək sülh danışıqlarında Dağlıq Qarabağın öz müqəddəratını təyin etməsi hüququnun tanınmasını əsas prinsiplərdən biri kimi görür və bu xətti davam etdirəcək. Bununla yanaşı, Nalbandyan Azərbaycanın Qarabağ mövzusunda hədələyici və hərbi ritorikalı bəyanatlarından gileylənib. Onun sözlərinə görə, "belə bəyanatlar sülh prosesinə ziyan vurur və Azərbaycan bu cür təbliğat və ritorikadan əl çəkməlidir". Nalbandyanın sözlərinə görə, erməni tərəf Azərbaycana cavab olaraq analoji bəyanatlar vermək və öz növbəsində hədələyici ritorikadan yararlanmaq niyyətində deyil: "Biz bu məsələni lazımi beynəlxalq instansiyalarda qaldırırıq. Lakin əgər biz də onlara eyni üslubda cavab versək, onda bunun axırı nə olacaq".

Vüqar ORXAN