“Respublika”2008.-25 oktyabr.-
¹238.-S.7.
AZƏRBAYCANIN
TƏRƏQQİSİNƏ XİDMƏT EDƏN NEFT
KƏMƏRİ
1997-ci il oktyabrın 25-də
Azərbaycan neftinin şimal marşrutu ilə nəqlinə
başlanmışdır
Bu gün
Azərbaycan öz inkişaf tempinə görə Qafqazda lider
ölkədir. Bütün bunların əsası,
özülü isə ümummilli liderimiz Heydər Əliyev
tərəfindən qoyulub. Müstəqil Azərbaycan
Respublikası dinamik inkişaf yolu ilə
gələcəyə doğru addımlamaqdadır.
Ölkəmizdə qlobal proqramlar, irimiqyaslı
layihələr, dövlət proqramları həyata
keçirilir. İqtisadiyyatımıza xarici investisiyaların
axını güclənir. Ölkənin ixrac potensialı
artır.
Ötən
əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində
Azərbaycan çox çətin, ağır durumda idi.
Müstəqilliyi yenicə əldə etmiş ölkə
iqtisadi böhran içərisində yaşayırdı. O
cümlədən, siyasi vəziyyət o qədər də
ürəkaçan deyildi. Ölkədə sabitlik tam
bərqərar olunmamışdı. Azərbaycan çox
riskli bir ölkə kimi tanınırdı və o
şəraitdə sərmayəni Azərbaycana cəlb
etmək o qədər də asan deyildi. Böyük
öndər Heydər Əliyevin müdrikliyi sayəsində bu
problemlər həll edildi. Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti möhtərəm İlham Əliyev demişdir:
"Əsrin müqaviləsi"nin imzalanması ilə
Azərbaycanın böyük neft siyasəti
başlanmışdır".
Bu gün
artıq gerçəyə, həqiqətə,
reallığa çevrilən BTC də, Bakı-Novorossiysk də, Bakı-Supsa da
hələ uzun illər boyu xalqımıza,
ölkəmizə fayda gətirəcək, hər bir
vətəndaşın güzəranının
yaxşılaşmasına xidmət edəcək.
Çünki Azərbaycan nefti xalqımıza məxsusdur,
onun sərəncamçısı da, yiyəsi də
Azərbaycan xalqıdır, uca millətimizdir. Bu gün
Dövlət Neft Şirkətində həyata
keçirilən tədbirlər, proqram və layihələr
də məhz bu ali məqsədin reallaşmasına xidmət
edir.
1997-ci
il oktyabrın 25-də Azərbaycan neftinin şimal marşrutu
ilə nəqlinə başlanmışdır. Bununla
əlaqədar Azərbaycanın Rusiya Federasiyası ilə
sərhədində—Qusar rayonunun Şirvanovka
yaşayış məntəqəsində tikilmiş neft ölçmə
qovşağı istifadəyə verilmişdir. Azərbaycan
Dövlət Neft Şirkətinin (ARDNŞ) və Rusiyanın
"Transneft" Şirkətinin köməyi
ilə Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti
(ABƏŞ) tərəfindən
tikilmiş qovşaqda Dübəndi-Böyükşor,
Siyəzən-Şirvanovka boru xətti ilə Rusiya
Federasiyasına nəql edilən neftin ümumi həcmi,
keyfiyyəti və miqdarı burada
quraşdırılmış xüsusi cihazlarla dəqiq
müəyyənləşdirilir.
Hələ
o vaxt Beynəlxalq Əməliyyat Şirkətinin prezidenti Terri Adamsın və "Transneft" Şirkətinin
nümayəndəsi Vladimir Belzetskinin
iştirakı ilə Azərbaycan Dövlət Neft
Şirkətinin prezidenti Natiq Əliyev neft ölçmə
qovşağının açılışını
bildirən lenti kəsdi və kəmərin ventilini
açdı—neftin nəqli başlandı.
Azərbaycan
Dövlət Neft Şirkətinin, Beynəlxalq Əməliyyat
Şirkətinin prezidentləri və "Transneft"
Şirkətinin nümayəndəsi Bakı-Novorossiysk
boru kəmərinin-şimal marşrutunun işə
düşməsi ilə əlaqədar öz fikirlərinin
təəssüratlarını mərasimə toplaşanlara
bildirdilər.
Bununla
da, Azərbaycan neftinin dünya bazarına
çıxarılması üçün şimal
marşrutu ilə ilk neft nəqlinə başlandı. Bu
əlamətdar hadisə ümummilli liderimiz Heydər
Əliyevin rəhbərliyi altında bir sıra xarici
ölkələrin nüfuzlu neft şirkətləri ilə
imzalanmış müqavilələrin, Azərbaycan neftinin
dünya bazarına çıxarılması sahəsində
dövlətimizin başçısının gördüyü
işlərin məntiqi nəticəsi idi. Dübəndi-Böyükşor-
Siyəzən-Şirvanovka kəməri ilə gün ərzində
2,5 min ton xam neftin nəql olunması nəzərdə
tutulurdu. 1997-ci ilin sonunadək şimal marşrutu ilə
respublikamızdan 120 min ton neft ixrac edilmişdir.
Ümumiyyətlə,
işlərin vaxtında yerinə yetirilməsində
Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkətinin
də böyük rolu olmuşdur. İstifadəyə
verilən qovşağı ABŞ-da istehsal olunmuş,
müasir standartlara uyğun cihazlarla, avadanlıqla təmin
etmişdir. Dübəndi-Böyükşor-
Siyəzən-Şirvanovka xətti yenidən bərpa
olunmuşdur. Qovşağa ARDNŞ-in, ABƏŞ-in və "Transneft"
Şirkətinin nümayəndələri nəzarət
etməyə başlamışdır. Ümumi uzunluğu 1400
kilometr olan Bakı-Novorossiysk boru
kəmərinin işə düşməsi respublika
iqtisadiyyatında mühüm rol oynamışdır.
Bakı-Novorossiysk
neft kəməri ilə ARDNŞ-in hasil
etdiyi xam neft ixrac boru kəməri ilə nəql olunaraq Rusiya
ərazisində "Transneft"
Şirkəti sistemində Rusiya ixracatçıların
neftləri ilə qarışır və Novorossiysk
limanından xam neft markası altında satılır.
Bakı-Novorossiysk
neft kəməri ilə ARDNŞ tərəfindən xam neftin
ixracı başlanandan—1997-ci ildən bu günə kimi neft
kəməri ilə milyon tonlarla xam neft göndərilib.
Bakı-Novorossiysk
neft kəməri ilə Beynəlxalq Neft Konsorsiumunun xam nefti
də ixrac edilir. Belə hallar istehsalatla əlaqədar olaraq ABƏŞ-in Bakı-Supsa boru kəməri
vasitəsilə xam neft aparılması imkanları olmayanda
və ya məhdud olanda baş verir.
2005-ci
ildə ABƏŞ tərəfindən
hasil edilmiş 2.5 milyon xam neft Bakı-Novorossiysk
marşrutu vasitəsilə ixrac olunmuşdur. 2006-2007 və
2008-ci ilin ötən ayları ərzində də bu
marşrut ahəngdar işləmişdir. 2005-ci ildə
ARDNŞ və ABƏŞ birlikdə 4,1
milyon ton neft bu marşrut vasitəsilə ixrac etmişdir.
2005-ci
ildə Novorossiysk limanından
yüklənmiş ARDNŞ nefti İtaliya, Rumıniya,
Bolqarıstan, Çin, Xorvatiya, Fransa, İspaniya və s.
ölkələrə ixrac olunmuşdur. İxrac olunan neft
məhsullarının keyfiyyəti Azərbaycan Respublikası
dövlət orqanları tərəfindən tətbiq
edilmiş və MDB ölkələrində qüvvədə
olan standartlara tam uyğundur.
Digər neft
boru kəmərləri kimi Bakı-Novorossiysk
kəməri də xalqımıza, Azərbaycan iqtisadiyyatının
möhkəmlənməsinə xidmət etməkdədir.
Artıq Azərbaycanın iqtisadi inkişafı, sənaye
potensialının daha da möhkəmlənməsi istiqamətində
görülən işlər öz bəhrəsini verir.
Azərbaycan bölgədə güclü, qüdrətli
dövlətə çevrilir. Xalqın
güzəranının yaxşılaşması
istiqamətində məqsədyönlü işlər
həyata keçirilir. Bu, ulu öndər Heydər Əliyev
tərəfindən əsası qoyulan yeni neft strategiyasının
bəhrəsidir.
_____________________________________________________________________________________
Şimal İxrac Boru
Kəməri
Marşrut:
Azərbaycanın Xəzər sahilindəki Səngəçal
terminalı
Rusiyadan keçməklə Qara dəniz sahilindəki Novorossiysk limanı
Əməliyyatçı: 231 kilometr uzunluğunda Azərbaycan hissəsi ABƏŞ
tərəfindən istismar edilir. Rusiyanın Transneft şirkəti həm ABƏŞ,
həm də ARDNŞ neftinin Azərbaycan-Rusiya
sərhədindən
Novorossiyskə qədər nəqlini
təmin edir.
Ümumi uzunluq: 1400 kilometr
Diametr: Səngəçaldan Sumqayıtadək olan
hissə (57 kilometr)-21
Düyüm /530 millimetr Sumqayıtdan
Şirvanovkayadək olan hissə (174
kilometr)-28 düyüm /720
Layihə gücü: 115 000 barel /gün (sutkada 15750 ton)
İstismara verildiyi tarix: - 1997-ci il oktyabrın 25-də
Şimal Boru
Kəmərinə ARDNŞ nefti vuruldu.
_____________________________________________________________________________________
Tofiq ƏBDÜLHƏSƏNLİ